Majowa część Dni Lwowa i Kresów w Poznaniu już za nami. Media, jak nigdy dotychczas, okazały swe zainteresowanie tradycyjnymi Dniami Lwowa w Poznaniu. Potwierdziła to środowa (16 maja 2018 r.) konferencja prasowa w siedzibie Oddziału TML i K PW w Centrum Kultury Zamek. Po otwarciu spotkania przez Katarzynę Kwinecką, wiceprezes Zarządu Oddziału TML i KPW, historię Dni Lwowa i bardzo obszerną tematykę jaką się podczas nich zajmowano przedstawił Andrzej Kuczyński. Poznański Oddział TML i KPW powstał w lutym 1989 roku w budynku Zamku Cesarskiego zajmowanym dzisiaj przez Centrum Kultury Zamek. W tym okazałym gmachu znajduje się siedziba TML i KPW, aktualnie w pokoju 336 na III piętrze. Do dzisiaj za sprawą Towarzystwa zrealizowano kilkaset różnych projektów przybliżających społeczeństwu grodu Przemysława i regionu bogatą kulturę i historią Kresów. Od 1996 roku organizowane są Dni Lwowa. Ich pomysłodawcą był ówczesny prezes prof. Tomasz Naganowski. Następnie organizatorem corocznych Dni Lwowa i Kresów został Stanisław Łukasiewicz, obecny prezes Oddziału. Dni odbywają się pod mecenatem władz państwowych i samorządowych Poznania i Wielkopolski, honorowym patronatem Metropolity Poznańskiego Ks. Abpa Stanisława Gądeckiego oraz pod patronatem mediów i przy wsparciu sponsorów. Początkowo, to wielowątkowe przedsięwzięcie organizowano we wrześniu, a obecnie w maju, lipcu, wrześniu i na początku października. Są to: wystawy, prelekcje, występy artystyczne i imprezy, specjalnie przygotowywane wydawnictwa, Msze św. i ? od 10 lat ? uroczystość wręczenia statuetki Lwa ?Semper Fidelis? (zawsze wiernego). Tegoroczne, XXI Dni Lwowa, odbyły się pod hasłem ?Lwów i Poznań ? miasta kresowe?. Wystawy poświęcone były problematyce historii i kultury Lwowa i Kresów. Odbywały się w Poznaniu w CK Zamek, Bibliotece Raczyńskich, Muzeum Literackim Henryka Sienkiewicza, siedzibie Oddziału SARP (Stowarzyszenia Architektów Polskich), Muzeum Archeologicznym i hallu siedziby Urzędu Wojewódzkiego. Wystawy poświęcone były pracom fotograficznym, sztuce ekslibrisu, cmentarzom, pamiątkom, secesji, luminarzom nauki, Huculszczyźnie, filatelistyce, kresowo-galicyjskim korzeniom sportu polskiego, Orlętom Lwowskim, 750-leciu Lwowa, ludobójstwu na terenach kresowych, eksterminacji i wysiedlaniu Polaków z Kresów Południowo-Wschodnich II RP, próbom współpracy i partnerstwa Polski i Ukrainy oraz wielokulturowości Kresów. Głównym organizatorem wystaw był wiceprezes Oddziału TML i KPW Janusz Furmaniuk. Ważną częścią Dni były prelekcje, najczęściej o tematyce historycznej, wygłaszane z reguły przez naukowców z Poznania, ale także z innych regionów Polski i Ukrainy. Wielokrotnie podkreślano wkład kresowian w XX wieku w życie naukowe i kulturalne Poznania i Wielkopolski. W latach PRL bardzo rzadko przypominany. Dniom Lwowa towarzyszą regularnie Pikniki Lwowskie. Występują podczas nich zespoły polskie istniejące na ziemiach III RP, jak i na Podolu, Pokuciu czy Wołyniu. Byliśmy świadkami spektakli aktorów teatrów lwowskich. Również imprez sportowych. W 2012 roku podczas XV Dni Lwowa odbył się mecz piłki nożnej obchodzącej swe 100-lecia Warty Poznań z reaktywowanym sławnym klubem polskim Pogoń Lwów. Organizatorem przedsięwzięcia był Andrzej Kuczyński. Poznański Oddział TML i KPW ma w swym blisko 30-letnim dorobku liczne wydawnictwa. W tym ponad 100 numerów Biuletynów Towarzystwa pod redakcją Hanny Dobias-Telesińskiej, Danuty Szwarc, Wandy Butowskiej i Jacka Kołodzieja. Także książek: ?Udział Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w życiu naukowym i kulturalnym Poznania i Wielkopolski? pod redakcją Juliusza Rozmiłowskiego i obszerną pracę zbiorową ?Dwadzieścia pięć lat kultury kresowej w Poznaniu?. Ciekawą publikacją była praca ?Księża kresowi w Archidiecezji Poznańskiej?, opisująca i przedstawiająca biogramy księży kresowych, którzy w latach powojennych pracowali na ziemi wielkopolskiej. Wydawane są także okolicznościowe pocztówki, którym towarzyszą datowniki pocztowe. Prowadzona też jest strona internetowa www. lwowiacy. pl. Każdorazowo podczas Dni Lwowa odbywają się, z licznym udziałem członków Towarzystwa, gości i mieszkańców Poznania w kościołach wielkopolskiej stolicy Msze św. intencji Polaków poległych w obronie Kresów Wschodnich i członków Towarzystwa. Sztandarowym przedsięwzięciem poznańskiego Oddziału TML i KPW jest coroczna ? od 2007 roku ? uroczystość uhonorowania osób zasłużonych dla Kresów statuetką Lwa ?Semper Fidelis?. Pomysłodawcą i fundatorem unikatowego wyróżnienia jest obecny prezes Oddziału TML i KPW w Poznaniu ? Stanisław Łukasiewicz. Pierwszą statuetkę otrzymał minister Andrzej Przewoźnik, który w 2010 r. zginął w katastrofie smoleńskiej. W lipcu 2018 r., podczas XXI Dni Lwowa, nagrodzony zostanie ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Na konferencji wspomniano także o tym, że tegoroczne, już XXI Dni, odbywają się pod hasłem ?Lwów i Poznań ? miasta kresowe?. O bardzo ciekawych, często unikatowych wystawach oraz prelekcjach podczas Dni mówił Janusz Furmaniuk, wiceprezes Zarządu Oddziału TML i KPW. Dla gości konferencji bardzo ciekawe były osobiste refleksje Marty Markuniny, która od blisko dwóch lat stale mieszka w Poznaniu, a przez niemal 30 lat była dyrektorem bardzo cenionej polskiej szkoły Nr X im. Św. Marii Magdaleny we Lwowie z 200-letnią tradycją. Poza informacjami przekazanymi dziennikarzom bezpośrednio wręczono im pisemne kompendium wiedzy o Dniach Lwowa w Poznaniu.
fot. Jacek Kołodziej
Jak każdego roku, XXI Dni Lwowa i Kresów w Poznaniu w niedzielę 20 maja o godz. 900 rozpoczęły się Mszą św. w Farze Poznańskiej. Msza koncelebrowana pod przewodnictwem ks. proboszcza Mateusza Misiaka zgromadziła Kresowian oraz Wielkopolan. Modlitwę Wiernych 2009 autorstwa Pawła Należniaka. zmodyfikowaną przez siebie odczytał prezes Stanisław Łukasiewicz:
Ojcze Nasz ? któryś jest w niebie, niech się święci imię Twoje.
W sposób szczególny w naszej Ojczyźnie i na drogiej naszym sercom lwowskiej i kresowej ziemi.
Dziękujemy Ci za wielkich świadków wiary, jakich ziemia ta wydała.
Prosimy o błogosławieństwo dla obecnych pasterzy: Ojca Świętego Franciszka i Księży Arcybiskupów Mieczysława Mokrzyckiego oraz Stanisława Gądeckiego.
Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
Ojcze nasz ? bądź wola Twoja.
Miłosierdziu Twemu i opiece Matki Bożej Łaskawej polecamy w sposób szczególny Lwów, jego przyszłe losy i współczesnych mieszkańców.
Prosimy, aby nigdy nie zabrakło ludzi szczerze zatroskanych o pozostawione tam materialne i duchowe dobra.
Prosimy, aby dziedzictwo to, mądrze odnawiane i pomnażane, służyło lepszemu poznawaniu naszej kultury i ojczystych dziejów. Ciebie prosimy?
Ojcze nasz ? chleba powszedniego daj nam na każdy dzień.
Prosimy, aby nie brakowało go nikomu na świecie.
Dla nas i dla wszystkich narodów, z którymi połączyły nas wspólne historyczne dzieje,
błagamy również o tak bardzo potrzebny dar nadziei lepszego jutra.
Miłosierny Ojcze, zachowaj nas od doczesnych przeciwności, zwłaszcza głodu, ognia i wojny, kataklizmów i wszelkich chorób niosących społeczne zagrożenie. Ciebie prosimy. . .
Ojcze nasz ? odpuść nam nasze winy.
Nie tylko nam, ale i wszystkim, którzy na drogich nam ziemiach kresowych pracowali, cierpieli i umierali dla Ojczyzny.
Polecamy Ci w sposób szczególny bohaterskich obrońców Lwowa i Kresów Wschodnich , ofiary stalinowskiego, hitlerowskiego i ukraińskiego terroru.
Błagamy, aby nie zostało zapomniane męczeństwo kresowego duchowieństwa i aby mogło ono kiedyś dostąpić chwały świętych.
Ojcze, prosimy również o przebaczenie grzechów tym wszystkim, którzy szerzyli przemoc i nienawiść. Ciebie prosimy. . .
Ojcze nasz ? nie wódź nas na pokuszenie.
Pomóż nam, abyśmy w naszym słusznym dążeniu do sprawiedliwości nigdy nie wyrzekali się tej siły,
jaką daje przebaczająca miłość.
Spraw, aby członkowie Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich umieli zawsze jednoczyć się w pracy dla wspólnego dobra.
Udziel swego błogosławieństwa wszystkim, którzy nie szczędzą sił, aby wspierać materialnie i duchowo naszych rodaków na Kresach oraz działające tam polskie szkoły, organizacje i instytucje. Ciebie prosimy. . .
Ojcze nasz ? zbaw nas od złego.
Nie tylko od grzechów popełnianych w wymiarze osobistym, ale także społecznym: od niewiary i obojętności, lęku, wygodnictwa, egoizmu, pychy, wszelkiego kłamstwa i zgorszenia, lekceważenia interesów narodowych i społecznych.
Mocy swego Ducha udziel Panie również nam tutaj stojącym przed Tobą, abyśmy zawsze postępowali jak mężni synowie światłości i ofiarne dzieci swej Ojczyzny. Ciebie prosimy. . .
Podczas Mszy św. śpiewano ?Śliczną Gwiazdę Miasta Lwowa? i ?Lwowskie Madonny?.
fot. Wanda Butowska, Hanna Dobias-Telesińska
Po Mszy, po raz pierwszy na dziedzińcu Szkoły Baletowej, zainaugurowane zostały XXI Dni Lwowa i Kresów w Poznaniu. Wiceprezes Katarzyna Kwinecka powitała gości: Marszałka Województwa Wielkopolskiego Marka Woźniaka, przedstawiciela Wojewody Wielkopolskiego Zbigniewa Hoffmanna Romana Łukawskiego, prezesa Zarządu Głównego TML i KPW z Wrocławia Andrzeja Kamińskiego oraz laureatów tegorocznego wyróżnienia Złotą Odznaką TML i KPW Ewę Aleszczyk-Kalinowską i Szczepana Gałkowskiego. W części oficjalnej zabrał głos Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak, który w ciepłych i serdecznych słowach odniósł się do kultury Kresów i ich historii, oraz do działalności poznańskiego Oddziału TML i KPW. Następnie w podobny sposób w imieniu Wojewody Wielkopolskiego Zbigniewa Hoffmanna wypowiedział się Roman Łukawski, który przekazał list od Wojewody. Podczas uroczystości prezes Zarządu Głównego TML i KPW z Wrocławia wręczył Złotą Odznakę za wybitne zasługi dla Towarzystwa Ewie Aleszczyk-Kalinowskiej i Szczepanowi Gałkowskiemu.
Ewa Aleszczyk-Kalinowska Jest dyrektorem marketingu i komunikacji w sieci Piotr i Paweł, a ponadto Prezesem fundacji Piotr i Paweł Radość Dzieciom – fundacji wspierającej dzieci potrzebujące, chore, a także szczególnie uzdolnione. Od 25 lat mieszka w Poznaniu lecz sercem związana z miejscem urodzenia ? Mazurami. Kresy Wschodnie są jej szczególnie bliskie z uwagi na pochodzenie rodziny z Grodzieńszczyzny, z Balenięt – obecnie należących do Białorusi. Nie obce jej są losy i problemy Polaków, a szczególnie rodziny, których część pozostałą na ziemiach wchodzących wcześniej w skład II Rzeczypospolitej, a po wojnie przyłączonych do Związku Sowieckiego. Ewa Aleszczyk-Kalinowska o prawie 10 lat wspiera działalność Towarzystwa w organizacji akcji charytatywnych polegającej na zbiórce darów w marketach spod znaku ?Piotr i Paweł?. Dzięki temu wsparciu oraz częstym osobistym zabiegom ta forma zbiórki darów stała się podstawą naszej akcji charytatywnej i dzięki temu ilość zbieranych darów oraz środków finansowych podczas zbiórek kwestarskich rok rocznie rośnie, co doprowadziło do konieczności transportu darów dwoma dużymi autokarami. To dzięki Ewie Aleszczyk?Kalinowskiej docierają dary z Poznania każdego roku na początku grudnia do setek osób naszych rodaków starszych, schorowanych, niepełnosprawnych, a także uśmiechniętych dzieci rozsianych na południowo?wschodnich Kresach. Złota Odznaka TML i KPW jest skromną formą wdzięczności ze strony Towarzystwa.
Szczepan Gawłowski jest założycielem, współwłaścicielem oraz Prezesem Zarządu firmy KREISEL-Technika Budowlana w Polsce, należącej do czołowych producentów chemii budowlanej na rynku polskim. Po studiach wyjechał do Niemiec, gdzie pracował w rządowej agendzie wspierającej kraje Europy Środkowo-Wschodniej, a następnie w znanej niemieckiej firmie z branży budowlanej. Po powrocie do Polski założył wymienioną wyżej spółkę KREISEL. Jest laureatem licznych nagród, m.in. Liderem Polskiego Biznesu BCC, Wielkopolanin Roku 2003, Mecenasem Polskiego Sportu 2005, nagrody im. Eugeniusza Kwiatkowskiego ?Przedsiębiorczość? oraz wyróżniony statuetką Lidera Pracy. Poza Spółką KREISEL jest Wiceprezydentem Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego, Członkiem Polskiej Rady Biznesu, Członkiem Klubu Rotary Poznań, Past Prezydentem Wielkopolskiego Klubu Kapitału, Kanclerzem Loży Wielkopolskiej. Absolwent Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu oraz Wydziału Zarządzania na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu, posiada również certyfikat ?Prager Schule? tytuł doktora nauk ekonomicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Szczepan Gawłowski podczas pobytu na imprezie Dni Lwowa i Kresów w Poznaniu na Starym Rynku ok. 10 lat temu, sam zwrócił się do jednego z naszych organizatorów?wolontariuszy i po krótkim wywiadzie zaproponował pomoc wręczając swoją wizytówkę. Od następnego roku logo firmy KREISEL nie znika z naszych publikacji, strony internetowej, plakatów jako, że z jego osobistej inicjatywy otrzymujemy niemal każdego roku,w niekiedy dwukrotnie w roku, wsparcie finansowe, dzięki któremu możemy być organizatorami takich przedsięwzięć jak np. akcje charytatywne ?Serce dla Lwowa? i Dni Lwowa i Kresów w Poznaniu. Dla niego także przyznanie Złotej Odznaki TML i KPW jest skromną formą wdzięczności ze strony Towarzystwa i Polaków zamieszkałych na Kresach, do których kierujemy nasza pomoc.
Po części oficjalnej zespół ?Chawira? z Krakowa przedstawił część swojego lwowskiego repertuaru.
fot. H. Dobias-Telesińska
fot. Hieronim Dymalski
Około południa na Starym Rynku w Poznaniu odbył się Jarmark Galicyjski i Piknik Lwowski. Kramy z wszelkim dobrem oblegane były przez Kresowiaków, Poznaniaków i turystów. Koncert rozpoczęła orkiestra dęta z Dopiewa, która przemarszem wokół Rynku poprowadziła zgromadzonych pod estradę, gdzie odbyła się pozostała część koncertu. Wszyscy świetnie się bawili. Byli gazeciarze z prasą kresową, zbierano datki na cele charytatywne Towarzystwa, dzieci otrzymywały baloniki w kolorach lwowskich z herbem Towarzystwa. Nieopodal Starego Rynku jeździł ?Wesoły Lwowski Tramwaj?. Na estradzie wystąpił zespół ?Chawira? z całym przygotowanym programem. Niestrudzony Marian Osada wystąpił z recytacją swych wierszy, poprowadził quiz, a nagrodą były tomiki jego wierszy. Kapela ?Wrocławianie? poderwała publiczność do tańca. Razem z nią publiczność także śpiewała. Najweselej bawiły się dzieci, które wypuszczały ogromne ilości baniek mydlanych. Pogoda dopisała, humory też. Tak zakończył się niedzielny Dzień Lwowa i Kresów.
fot. Wanda Butowska
W poniedziałek 21 maja 2018 r. w hallu Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego została otwarta wystawa fotografii ?Poznań-Lwów. Miasta kresowe?, zorganizowaną przez wiceprezesa poznańskiego Oddziału TML i KPW Janusza Furmaniuka. Wystawę otworzył Roman Łukawski z Biura Wojewody, który podkreślił, że obecna wystawa jest kolejną z wielu wystawą organizowaną przez nasz Oddział w gmachu Wojewody, którą włodarze Urzędu bardzo sobie cenią. Janusz Furmaniuk oprowadził zebranych po poszczególnych częściach: lwowska część prezentowała plansze z zabytkami Lwowa, a poznańska zawierała fotografie autorstwa Marka Kaczmarczyka przedstawiająca Poznań z lotu ptaka.
Po obejrzeniu wystawy, którą będzie można oglądać do 1 maja w godzinach urzędowania UW, zebrani przeszli do Sali Herbowej, gdzie wysłuchano wykładu dra Marka Rezlera nt. ?Poznań-Lwów. Miasta kresowe?. Prelegent porównał nie tylko położenie obu miast, ale także ich mieszkańców, tak skrajnie różnych od siebie, wspomniał o kadrze naukowej Lwowa, która zasiliła tworzący się przy ich znacznym udziale Uniwersytet Poznański, a później i innych uczelni Grodu Przemysława. Mówił o zależnościach politycznych przedwojennych miast kresowych. Wywiązała się dyskusja, zadawano pytania.
fot. Wanda Butowska
Część majowa Dni Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w Poznaniu dobiegła końca. Na kolejną zapraszamy we wrześniu i październiku.
tekst: Hanna Dobias-Telesińska, Wanda Butowska, Andrzej Kuczyński
