30 ROCZNICA ŚMIERCI HENRYKA VOGELFÄNGERA – TOŃCIO

Dzisiaj mija 30 lat od śmierci legendarnego Szczepcia z Lwowskiej Fali.

Ilustracja

Henryk Fogenfänger urodził się 4 października 1904 r. we Lwowie w spolonizowanej rodzinie żydowskiej. Jego rodzicami byli: Samuel – krawiec i Berta. Miał siostrę Leontynę. Mieszkał na Łyczakowie przy ul. Krupiarskiej 6. Uczęszczał do VI Państwowego Gimnazjum im. St Staszica we Lwowie, które ukończył w 1921 r. Jego kolegami szkolnymi byli: Wiktor Budzyński i Ludwik Bojczuk, późniejsi współpracownicy radiowi. Po maturze studiował na Wydziale Prawa na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie otrzymał stopień doktora praw. Henryk wspominał, że jego ojciec był niezmiernie dumny z osiągnięć syna. Zdał także egzamin adwokacki i w 1935 roku otworzył we Lwowie własną kancelarię adwokacką, która mieściła się przy ul. Obertyńskiej 4/6. Pełnił funkcję syndyka Miejskich Zakładów Gazowych miasta Lwowa.

W 1933 r.rozpoczął także pracę w radiu lwowskim. Wcielił się w postać ?Tońcia” i wraz z Kazimierzem Wajdą jako ?Szczepciem? zaczął występować w słuchowisku radiowym Wesoła Lwowska Fala w skeczach Wiktora Budzyńskiego, a później własnych. Programy te przyciągały do odbiorników radiowych słuchaczy w całej Polsce W tym czasie ulice miast pustoszały. Dzięki m.in. jego występom, audycja w krótkim czasie z lokalnego programu stała się najpopularniejszą audycją radiową w przedwojennej Polsce i jedną z najpopularniejszych w całej historii Polskiego Radia Liczono na ponad 6 milionów stałych słuchaczy. W roli ?Tońka? Henryk Vogelfänger wystąpił również w trzech filmach: „Będzie lepiej” (1936), Włóczęgi (1939), i „Serce batiara” (1939), którego negatyw w czasie II wojny światowej zaginął. Film rozpropagował piosenkę „Lwów jest jeden na świecie”, popularnie nazywaną ?Tylko we Lwowie?.

Po wybuchu wojny we wrześniu 1939 r. wraz z Wajdą wydostał się z Polski i przez Rumunię, Jugosławię, Włochy dotarł do Francji. W czasie wojny był członkiem zespołu aktorskiego „Polish Soldier?s Revue by Lwowska Fala” we Francji, następnie w Anglii i na froncie zachodnim działającym przy Polskich Siłach zbrojnych do 1946 r. Był żołnierzem 1 Dywizji Pancernej gen.Maczka, występując wraz z Kazimierzem Wajdą, Henrykiem Hausmanen dla walczących żołnierzy także w bunkrach. Na obszarze Holandii w 1944 r. został awansowany do stopnia podporucznika.

Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Studiował prawo administracyjne na Uniwersytecie w Edynburgu, jednakże nie kontynuował już kariery adwokackiej. Przez 17 lat był nauczycielem gimnazjalnym w szkołach angielskich ucząc łaciny, prawa konstytucyjnego, greki, starożytnej historii, mitologii i geografii.

Przyjął nazwisko ?Henry Barker?. Ze sceną nie zerwał. Wcielił się w rolę Eugeniusza w dramacie „Tango” Sławomira Mrożka wystawionym pod koniec 1965 r. w teatrze w Ognisku Polskim, reżyserii Leopolda Kieanowskiego.

Powrócił do Polski w 1988 r,, zamieszkiwał w domu kombatanta pod Warszawą. W tym samym roku powstał film dokumentalny pt.: „Tońko, czyli legenda o ostatnim baciarze”. Z uwagi na stan zdrowia i brytyjski paszport nie był już w stanie odwiedzić Lwowa.

Zmarł 6 października 1990 r. w Warszawie. Jego prochy pochowano na Chiswick New Cemetery w Londynie.

Jego żoną była dr Wanda Vogelfänger-Barker, z domu Bereza (zm. tragicznie 4 stycznia 1963 r., pochowana w Chiswick), z którą miał syna Anthony’ego Barkera (ur. 1955 r. w Johannesburgu), przebywającego w Południowej Afryce, potem dziennikarza Reutersa w Londynie.